Барајќи рогови, изгубија уши-вели една наша народна поговорка. И токму таа може да биде основата за толкување на вчерашниот заклучок на Советот на ЕУ со кој, фактички и практично, се прифатени бугарските барања за отпочнување на преговорите за членство на Македонија.

Советот на ЕУ вчера го усвои заклучокот во кој се вели:

-Советот нагласува дека во ЕУ нема место за распалувачка реторика и глорификација на воените злосторници од било која страна. Изјавите кои негативно влијаат на добрососедските односи и мирното решавање на споровите мора да се избегнуваат.
Советот потсетува на Преспанскиот договор помеѓу Република Северна Македонија и Грција и Договорот за Пријателство, добрососедство и соработка помеѓу Република Северна Македонија и Бугарија и ја нагласува важноста на нивната постојана имплементација. Овие два крупни чекори би требало да им стават ефективен крај на сите барања засновани на погрешното толкување на историјата.

Сосема ирелевантно е каде е вметнат овој заклучок, исто како што е ирелевантно дали формулацијата ќе биде „историска вистина“ или „погрешно толкување на историјата“ и дали тоа моментно ќе се однесува на Македонија, Бугарија и Грција во спроведувањето на меѓусебните договори од Преспа и за Добрососедство, пријателство и соработка. Зашто, тоа во пракса, во блиска иднина ќе се покаже како главен камен на сопнување за приклучување на сите земји од Западниот Балкан на патот кон ЕУ.

 

Наспроти сите најдобри желби и вложени напори на германското претседателство, под притисок на Бугарија, Советот на Европската унија, всушност, со заклучокот ја отвори балканската Пандорина кутија за „историската вистина“. Илузорно е да се помисли, а камо ли да се верува во тоа дека балканските земји-членки на ЕУ нема да ја користат историјата формулирана како „историска вистина“ или „погрешно толкување на историјата“ како алатка и средство за реализација, пред се, на своите национални интереси. Уште помалку дека тоа ќе се сведе само на Македонија.

Клучно е прашањето кој и според кои критериуми ќе оценува што е „погрешно“, а што точно „толкување на историјата“?! Науката или политичката моќ?! Дотолку повеќе што секоја национална историја се темели на свои наративи, митови, личности и настани во кои, нормално, своја соодветна улога, во зависност од времето, условите и околностите, на овие западнобалкански простори имале и Големите сили. Уште повеќе, пак, што сите крвави настани завршувале со соодветни мировни преговори и договори во кои клучна улога имале, исто така, истите тие Големи сили, чии интереси не секогаш се совпаѓале или биле исти. Почнувајќи од САД, Франција, Германија, Велика Британија, Русија…

Ако се тргне од тезата дека науката ќе има главен збор, и тука ќе има проблеми. Зашто, се ќе зависи од изворите, што ќе се користат, и преку нив може само уште повеќе да се комплицираат работите и тоа до бескрај, правејќи го европското проширување со земјите од Западен Балкан како апсолутно невозможно.

Уште на почетокот од заклучокот, на пример, забележлива е формулацијата „глорификација на воените злосторници“. Тука може да се наредат мал милион прашања. На пример, за кои воени злосторници станува збор-за злосторници од Балканските војни, од Првата или од Втората светска војна? Имало ли или немало злосторници во периодите меѓу нив? Или, поаѓајќи од последната реакција на бугарската министерка за надворешни работи, Екатерина Захариева, дали како воен злосторник ќе се смета и толкува  Јосип Броз-Тито? Или неговите пандани како од времето на Втората светска војна, така и по неа? На пример, бугарскиот Цар Борис III, албанските кралеви Ахмет и Лека Зогу… Ова се само моменти, што на прв потег паѓаат на ум, а колку ги има може само да се замисли.

Бугарските претензии ниту почнуваат, ниту завршуваат со Македонија. И тие се познати како во Албанија, така и во Србија. Посебно интересно ќе биде да се следи како ќе се одвиваат работите со Србија. Не случајно Ивица Дачиќ, на пример, му порача на премиерот Зоран Заев дека, парафразирано, тој може да прифати Македонците биле Бугари, но никако да не тврди дека бугарската окупација на Македонија била „бугарска администрација“. Потоа, на пример, како бугарската страна ќе ги толкува тајните преговори со Танасие Диниќ и Света Симиќ како експоненти на српските тајни служби во периодот меѓу двете војни? Па, улогата на Ванчо Михајлов во нивните односи, а да не говориме за неговото значење за Македонија.

Кога станува збор за Албанија, пак, што ќе биде со прашањето за Чамите, прашањето за македонското или бугарското малцинство?

Може само да се претпостави и замисли на што се ќе се наидува во тоа „погрешно толкување на историјата“ на релациите Србија-Хрватска, Србија-Црна Гора, Србија-Романија, Србија-Бугарија, Србија-БиХ, Србија-Албанија, Србија-Косово, Србија-Македонија, Хрватска-БиХ, Хрватска-Црна Гора, Црна Гора-Косово, Црна Гора-Албанија…

Во своите „велики„ аспирации сите балкански земји, без разлика дали се или не се членки на ЕУ, со ваквиот заклучок на Советот на ЕУ ќе се најдат во ситуација да бидат поблиску до нова војна, отколку до меѓусебно помирување.